CBAM - Aktualności

Raport do KOBiZE składany w związku z emisji gazów i pyłów do powietrza.

Termin na jego sporządzenie i wprowadzenie do Krajowej Bazy o Emisjach Gazów Cieplarnianych i Innych Substancji mija z końcem lutego czyli w tym roku 29 lutego.

KOBiZE to skrót od pełnej nazwy Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Do zadań ośrodka należy między innymi prowadzenie Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji. Przedsiębiorcy, którzy w ramach prowadzonej działalności korzystają ze środowiska w zakresie emisji do powietrza. Są zobowiązani do składania corocznego raportu w zakresie swojej działalności emisyjnej. Funkcjonowanie KOBiZE regulowane jest przez ustawę z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 673).

Czy raport do KOBIZE jest obowiązkowy?

Dla wielu podmiotów tak. Każde przedsiębiorstwo, niezależnie od branży lub skali działania, zobowiązane jest uwzględniać w swojej działalności wymagania formalno-prawne, wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska i przepisów wykonawczych.

Jeśli w przedsiębiorstwie eksploatowane są samochody służbowe lub korzysta się z klimatyzacji, to na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek naliczenia opłaty środowiskowej (kolejny raport tym razem do Urzędu Marszałkowskiego) i sporządzenia raportu emisyjnego do KOBiZE. Nawet właściciele niewielkich firm mają do spełnienia szereg obowiązków prawnych dotyczących ochrony środowiska, a trzeba pamiętać, że nieznajomość przepisów nie stanowi taryfy ulgowej w momencie kontroli.

Zgodnie z art. 3 pkt 20 p.o.ś. przez podmiot korzystający ze środowiska rozumie się również podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej, np. szkoły, fundacje, gminy (budynki urzędów, np. ogrzewanie w budynkach komunalnych i zarządzanych przez gminy), szpitale czy wspólnoty mieszkaniowe.

Zapraszamy do kontaktu

CBAM – Aktualności

CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), czyli potocznie graniczny podatek węglowy, to mechanizm służący naliczaniu opłat za emisję CO₂ wbudowaną w importowane produkty, jeśli pochodzą one spoza Unii Europejskiej. Mechanizm dotyczy przede wszystkim materiałów i półproduktów takich jak: stal, aluminium, cement, nawozy, wodór czy energia elektryczna – ale katalog ten będzie rozszerzany.

Bez wątpienia CBAM to jedno z największych wyzwań regulacyjnych, jakie czeka unijnych importerów w nadchodzących latach. Jego celem jest wyrównanie warunków konkurencji pomiędzy europejskimi producentami, objętymi systemem EU ETS, a dostawcami spoza UE.

Kluczowe daty: Harmonogram wdrażania CBAM

ROK	WYDARZENIE
2025	Kolejny rok z obowiązkiem raportowania emisji do rejestru przejściowego CBAMO w systemie kwartalnym i ostatni rok bez opłat.
2026	Pierwszy rok z raportowaniem w systemie rocznym i pierwszy rok wnoszenia opłat za emisję CO2 w produktach zaimportowanych spoza EU.
2027	Pierwsza opłata za CO2, oraz najprawdopodobniej pierwszy rok obowiązkowego zakupu certyfikatów CBAM przy imporcie produktów.
2026 - 2033	Stopniowe wycofywanie darmowych uprawnień ETS
2034	Pełne wdrożenie CBAM – 100% emisji CO2 w produktach podlega opłacie

Jak CBAM będzie naliczany?

W okresie przejściowym (2026–2033) importerzy nie zapłacą jeszcze za 100% emisji wbudowanej w towar. System przewiduje tzw. pomniejszenie o darmowe ETS, analogicznie jak w przypadku producentów z UE.

Procentowy poziom „darmowego ETS” (pomniejszający opłatę):

Rok 2026

97.5%

Rok 2027

95%

Rok 2028

90%

Rok 2029

77.5%

Rok 2030

51.5%

Rok 2031

39%

Rok 2032

26.5%

Rok 2033

14%

Rok 2034

Rozliczanie emisji:

Jak się okazuje wskazane poziomy procentowe nie odpowiadają rzeczywistemu odliczeniu ale będą odpowiadały poziomowi referencyjnemu dla takich samych towarów wyprodukowanych w UE.

Masa CO₂ podlegająca opłacie zostanie pomniejszona o:

Procent umorzenia ETS (rok) × wartość referencyjną dla danego produktu

Wzór:

CO₂ do opłaty = Emisja towaru – (procent ETS × wartość referencyjna UE)

Wartości referencyjne (dla kodów CN) zostaną opublikowane przez Komisję Europejską.

Ile zapłacisz i kiedy?

Raport za 2026 r. składany jest w 2027 r., wtedy również następuje zapłata. W 2026 nie będzie żadnych zakupów certyfikatów i opłat w ciągu roku.
W pierwszym roku obowiązywania, czyli w 2026 wartość jednego certyfikatu CBAM to średnioroczna cena uprawnień EU ETS.
W latach kolejnych będzie obowiązywała zasada zakupu części certyfikatów proporcjonalnie do masy CO2 „wbudowanej” w importowane produkty.
Nie płacisz za tonę towaru, tylko za tonę emisji CO₂ wbudowaną w ten towar.
Jeśli 1 Mg towaru zawiera 2 t CO₂, opłata wyniesie: 2 × 100 EUR = 200 EUR/Mg

Proponowane zmiany w CBAM – Pakiet Omnibus czyli uproszczenia dla importerów

W ramach zmian w regulacjach dotyczących ESG, Komisja Europejska przedstawiła projekty nowelizacji przepisów (nr COM(2025) 87). Proponowane modyfikacje mają także na celu uproszczenie niektórych obowiązków związanych z mechanizmem CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism). Wprowadzane zmiany spowodują konieczność dostosowania się importerów działających na terenie Unii Europejskiej do nowych wymagań.

Proponowane zmiany:

Próg 50 ton/rok:
- Importerzy poniżej tego progu będą zwolnieni z CBAM.
- Uwaga – próg będzie co roku aktualizowany (by objąć 99% importu).
Deklaracje rozliczeniowe CBAM składane będą do października roku nastepnego, nie w maju – więcej czasu na przygotowanie.
Pierwszy rok obowiązywania (2026) CBAM w rozliczeniu finansowym bez koniecznego zakupu certyfikatów na 50% (pierwotnie 80%) masy CO2 wbudowanej w importowane produkty.
Zakup certyfikatów CBAM możliwy będzie dopiero od 2027.
Można korzystać z danych:
- Certyfikowanych przez producenta,
- Z literatury naukowej,
- Lub domyślnych – importer może wybrać najkorzystniejszą opcję.
Importerzy będą mogli odliczyć opłaty za emisje poniesione w krajach trzecich (np. Chiny), jeśli będą udokumentowane.
Obowiązek utrzymywania certyfikatów CBAM kwartalnie został ograniczony do 50% emisji z danego kwartału.
Importer może upoważnić inne podmioty do obsługi CBAM, ale odpowiedzialność pozostaje po stronie importera.

Kary i sankcje:

Drobne uchybienia = niższe kary.
Celowe obchodzenie przepisów (np. dzielenie przesyłek) = kary 3–5 razy wyższe niż wcześniej zakładano.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy opłata CBAM dotyczy jednej tony towaru?
Nie. Dotyczy jednej tony CO₂. To oznacza, że 1 Mg towaru o emisji 1,5 t CO₂ → zapłacisz 1,5 × stawka EUR.
2. Czy najpierw płacę więcej, a potem dostaję zwrot (np. jak VAT)?
Nie. Opłata CBAM jest rozliczana po okresie rocznym, po uwzględnieniu ulg z tytułu ETS i danych referencyjnych.
3. Kiedy płacę?
Za emisje z 2026 – płacisz dopiero w 2027.
4. Próg 50 ton – dotyczy całego importu czy poszczególnych kodów CN?
Aktualnie wszystko wskazuje, że to łączna masa wszystkich towarów CBAM (nie osobno dla każdego kodu).
5. Co jeśli dostawca nie poda danych emisyjnych?
Możesz nadal importować, ale do rozliczenia będzie trzeba zastosować wartości domyślne – często wyższe co będzie oznaczało wyższe koszty mechanizmu CBAM.

CBAM a geopolityka

W tle trwają rozmowy unijnych liderów z partnerami handlowymi – m.in. z Chinami. Wskazują one na chęć zachowania płynnego handlu przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad zrównoważonego rozwoju. Póki co jednak, kierunek regulacyjny jest jasny: dekarbonizacja importu stanie się obowiązkiem.

Podsumowanie

CBAM to nie tylko nowy obowiązek. To poważne wyzwanie kosztowe, proceduralne i logistyczne. Im wcześniej przygotujesz się do działania – tym większą elastyczność zachowasz. Warto zacząć już dziś: mapując dostawców, analizując emisyjność produktów i budując kompetencje w zakresie raportowania.

+ 48 533 728 355