Blog

Cbam Aktualności ets opłaty naliczanie

CBAM - Aktualności

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i RADY (UE) 2023/956 z 10 maja 2023 r., 1 października 2023 r. wejdzie w życie część obowiązków związanych z CBAM. Zgodnie z Rozporządzeniem okres przejściowy będzie trwał do 31 grudnia 2025 r. Przez ponad dwa lata przedsiębiorcy mają przystosować się do nowych obowiązków.

Rozporządzenie związane jest bezpośrednio z zapobieganiem przenoszenia emisyjnej produkcji poza obszar UE, oraz wyrównywaniu szans z producentami spoza UE.

Ucieczka emisji ma miejsce, gdy przedsiębiorstwa z siedzibą w UE przenoszą wysokoemisyjną produkcję za granicę, aby skorzystać z niższych standardów, lub gdy produkty unijne zastępuje się importowanymi produktami o większej emisji dwutlenku węgla, co z kolei osłabia efekty naszych działań w dziedzinie klimatu.

W okresie przejściowym wszyscy przedsiębiorcy będą zobowiązani do okresowego deklarowania informacji o wprowadzonych na terytorium UE towarach wysokoemisyjnych. Dotyczy to w szczególności firm dokonujących importu:

  • Cementu,
  • Żelaza i stali,
  • Aluminium,
  • Nawozów sztucznych,
  • Wodoru,
  • Energii elektrycznej.

Przedsiębiorcy dokonujący importu towarów z w/w grup będą zobligowani do składania kwartalnych deklaracji CBAM począwszy od 1 października 2023 r. Deklaracje CBAM powinny być składane do końca miesiąca następującego po kwartale, w którym dokonano importu towarów objętych obowiązkiem raportowania. Pierwsza deklaracja CBAM powinna zostać złożona do 31 stycznia 2024 i będzie dotyczyć IV kwartału 2023 r.

Co do zasady, deklaracje te mają być zgłaszane przez elektroniczny portal CBAM stworzony przez Komisję Europejską.

Pełne wdrożenie CBAM przewidziane jest na 1 stycznia 2026 r. Od tego momentu importerzy będą musieli uzyskać status upoważniającego zgłaszającego, nabywać i umarzać certyfikaty jako formy płatności podatku węglowego oraz składać roczne raporty.

Zgodnie z projektem Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (KE) z 17 sierpnia 2023 r. (EUR-Lex – C(2023)5512 – EN – EUR-Lex (europa.eu)) oprócz danych na temat gazów cieplarnianych, zgłaszający będą również obowiązani wskazać m.in.:

Kraj pochodzenia towarów,

Miejsce (instalacja), w którym towary zostały wyprodukowane, w tym co najmniej:

Kod lokalizacji ONZ w handlu i transporcie (UN/LOCODE),

Nazwę i adres przedsiębiorstwa zapewniającego instalację,

Współrzędne geograficzne głównego źródła emisji gazów cieplarnianych,

Stosowane ścieżki produkcyjne zgodnie z Rozporządzeniem CBAM,

Wymogi dot. sprawozdawczości, które mają wpływ na emisje wbudowane importowanych towarów.

Pozyskanie niektórych z w/w danych może okazać się dla przedsiębiorców problematyczne. Co do zasady, informacje o emisjach bezpośrednich i pośrednich powinny pochodzić od dostawcy z kraju trzeciego. Jeżeli takich informacji nie uda się pozyskać, to importer będzie mógł skorzystać z wartości domyślnych publikowanych przez odpowiednie instytucje. Brak weryfikacji wartości emisji wbudowanych może przy tym prowadzić do zwiększenia wartości nałożonych opłat.

Jednocześnie Państwa Członkowskie UE mają wyznaczyć organy odpowiedzialne za obsługę systemu i deklaracji CBAM. Do tej pory nie jest pewne, jaki organ będzie odpowiedzialny za obsługę raportowania w Polsce.

Zapraszamy do KONTAKTU.

doradztwo@wastech.pl

tel. +48 509 760 762

CBAM – Aktualności

CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), czyli potocznie graniczny podatek węglowy, to mechanizm służący naliczaniu opłat za emisję CO₂ wbudowaną w importowane produkty, jeśli pochodzą one spoza Unii Europejskiej. Mechanizm dotyczy przede wszystkim materiałów i półproduktów takich jak: stal, aluminium, cement, nawozy, wodór czy energia elektryczna – ale katalog ten będzie rozszerzany.

Bez wątpienia CBAM to jedno z największych wyzwań regulacyjnych, jakie czeka unijnych importerów w nadchodzących latach. Jego celem jest wyrównanie warunków konkurencji pomiędzy europejskimi producentami, objętymi systemem EU ETS, a dostawcami spoza UE.

Kluczowe daty: Harmonogram wdrażania CBAM

ROK
WYDARZENIE
2025
Kolejny rok z obowiązkiem raportowania emisji do rejestru przejściowego CBAMO w systemie kwartalnym i ostatni rok bez opłat.
2026
Pierwszy rok z raportowaniem w systemie rocznym i pierwszy rok wnoszenia opłat za emisję CO2 w produktach zaimportowanych spoza EU.
2027
Pierwsza opłata za CO2, oraz najprawdopodobniej pierwszy rok obowiązkowego zakupu certyfikatów CBAM przy imporcie produktów.
2026 - 2033
Stopniowe wycofywanie darmowych uprawnień ETS
2034
Pełne wdrożenie CBAM – 100% emisji CO2 w produktach podlega opłacie

Jak CBAM będzie naliczany?

W okresie przejściowym (2026–2033) importerzy nie zapłacą jeszcze za 100% emisji wbudowanej w towar. System przewiduje tzw. pomniejszenie o darmowe ETS, analogicznie jak w przypadku producentów z UE.

Procentowy poziom „darmowego ETS” (pomniejszający opłatę):

Rok 2026
97.5%
Rok 2027
95%
Rok 2028
90%
Rok 2029
77.5%
Rok 2030
51.5%
Rok 2031
39%
Rok 2032
26.5%
Rok 2033
14%
Rok 2034
0%

Rozliczanie emisji:

Jak się okazuje wskazane poziomy procentowe nie odpowiadają rzeczywistemu odliczeniu ale będą odpowiadały poziomowi referencyjnemu dla takich samych towarów wyprodukowanych w UE.

Masa CO₂ podlegająca opłacie zostanie pomniejszona o:

  • Procent umorzenia ETS (rok) × wartość referencyjną dla danego produktu

Wzór:

CO₂ do opłaty = Emisja towaru – (procent ETS × wartość referencyjna UE)

Wartości referencyjne (dla kodów CN) zostaną opublikowane przez Komisję Europejską.

Ile zapłacisz i kiedy?

  • Raport za 2026 r. składany jest w 2027 r., wtedy również następuje zapłata. W 2026 nie będzie żadnych zakupów certyfikatów i opłat w ciągu roku.
  • W pierwszym roku obowiązywania, czyli w 2026 wartość jednego certyfikatu CBAM to średnioroczna cena uprawnień EU ETS.
  • W latach kolejnych będzie obowiązywała zasada zakupu części certyfikatów proporcjonalnie do masy CO2 „wbudowanej” w importowane produkty.
  • Nie płacisz za tonę towaru, tylko za tonę emisji CO₂ wbudowaną w ten towar.
    Jeśli 1 Mg towaru zawiera 2 t CO₂, opłata wyniesie: 2 × 100 EUR = 200 EUR/Mg

Proponowane zmiany w  CBAM – Pakiet Omnibus czyli uproszczenia dla importerów

W ramach zmian w regulacjach dotyczących ESG, Komisja Europejska przedstawiła projekty nowelizacji przepisów (nr COM(2025) 87). Proponowane modyfikacje mają także na celu uproszczenie niektórych obowiązków związanych z mechanizmem CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism). Wprowadzane zmiany spowodują konieczność dostosowania się importerów działających na terenie Unii Europejskiej do nowych wymagań.

Proponowane zmiany:

  •  Próg 50 ton/rok:
    • Importerzy poniżej tego progu będą zwolnieni z CBAM.
    • Uwaga – próg będzie co roku aktualizowany (by objąć 99% importu).
  •  Deklaracje rozliczeniowe CBAM składane będą do października roku nastepnego, nie w maju – więcej czasu na przygotowanie.
  •  Pierwszy rok obowiązywania (2026) CBAM w rozliczeniu finansowym bez koniecznego zakupu certyfikatów na 50%  (pierwotnie 80%) masy CO2 wbudowanej w importowane produkty.
  • Zakup certyfikatów CBAM możliwy będzie dopiero od 2027.
  •  Można korzystać z danych:
    • Certyfikowanych przez producenta,
    • Z literatury naukowej,
    • Lub domyślnych – importer może wybrać najkorzystniejszą opcję.
  •  Importerzy będą mogli odliczyć opłaty za emisje poniesione w krajach trzecich (np. Chiny), jeśli będą udokumentowane.
  •  Obowiązek utrzymywania certyfikatów CBAM kwartalnie został ograniczony do 50% emisji z danego kwartału.
  •  Importer może upoważnić inne podmioty do obsługi CBAM, ale odpowiedzialność pozostaje po stronie importera.

 Kary i sankcje:

  • Drobne uchybienia = niższe kary.
  • Celowe obchodzenie przepisów (np. dzielenie przesyłek) = kary 3–5 razy wyższe niż wcześniej zakładano.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy opłata CBAM dotyczy jednej tony towaru?
Nie. Dotyczy jednej tony CO₂. To oznacza, że 1 Mg towaru o emisji 1,5 t CO₂ → zapłacisz 1,5 × stawka EUR.
2. Czy najpierw płacę więcej, a potem dostaję zwrot (np. jak VAT)?
Nie. Opłata CBAM jest rozliczana po okresie rocznym, po uwzględnieniu ulg z tytułu ETS i danych referencyjnych.
3. Kiedy płacę?
Za emisje z 2026 – płacisz dopiero w 2027.
4. Próg 50 ton – dotyczy całego importu czy poszczególnych kodów CN?
Aktualnie wszystko wskazuje, że to łączna masa wszystkich towarów CBAM (nie osobno dla każdego kodu).
5. Co jeśli dostawca nie poda danych emisyjnych?
Możesz nadal importować, ale do rozliczenia będzie trzeba zastosować wartości domyślne – często wyższe co będzie oznaczało wyższe koszty mechanizmu CBAM.

CBAM a geopolityka

W tle trwają rozmowy unijnych liderów z partnerami handlowymi – m.in. z Chinami. Wskazują one na chęć zachowania płynnego handlu przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad zrównoważonego rozwoju. Póki co jednak, kierunek regulacyjny jest jasny: dekarbonizacja importu stanie się obowiązkiem.

Podsumowanie

CBAM to nie tylko nowy obowiązek. To poważne wyzwanie kosztowe, proceduralne i logistyczne. Im wcześniej przygotujesz się do działania – tym większą elastyczność zachowasz. Warto zacząć już dziś: mapując dostawców, analizując emisyjność produktów i budując kompetencje w zakresie raportowania.